>Det blir verre og verre. Parallellen mellom Serbia og det tapende tyske
>keiserriket er latterlig. En liten lokal småmakt i rask tilbakegang i
>forhold til en kjempesvær industrimakt og oppstigende verdensmakt som var
>nær ved å vinne to verdenkriger. Dessuten: Hitler og hans bevegelse oppsto
>jo netopp, fordi man behandlet Tyskland omtrent som USA og NATO nå behandler
>Russland, hvis vi endelig skal tvinges til å trekke en parallell. Man krevde
>voldsomme krigsskadeserstatninger og okkuperte Ruhr, når betalingsevnen
>sviktet på vei mot hyperinflasjonen 1923. Dermed var man med på å utløse de
>stemninger som førte til nazismen. Derimot blåste man i tysk
>innenrikspolitikk, det sorte riksvern osv., tvertimot hadde man hjelpt disse
>krefter under borgerkrigen mot bolsjevikkene. Akkurat som USA nå, forsto man
>overhodet ikke hva man drev med, hvilke krefter man lekte med.
Eg er til ein viss grad samd med deg, men eg tykkjer du er einsidig. Like
einsidig som mange er i fordøminga av Nato-aksjonen mot regimet til
Milosevic. Å seia at nazismen og Hitler oppstod som eit resultat av dei
strenge straffetiltaka mot Tyskland som blei bestemte i Versailles, er like
einsidig som å seia at den etniske reinsinga i Kosovo er eit resultat av
Nato-aksjonen mot den serbiske staten.
Skulle den raudbrune bølgja i Russland (og i andre av dei tidlegare
Sovjet-republikkane) vera eit resultat av USA/Nato sin politikk i høve til
Russland/"det slaviske folket", dermed Serbia (audmjuking)? Det er kanskje
ein medverkande faktor, men slett ingen årsak. Det finst aldri *ein* årsak.
Nokre folk/nasjonar har av svært kompliserte grunnar ein større tendens enn
andre til å utvikle idear om at dei er offer for historia. Den nasjonale
identiteten blir av like kompliserte grunnar meir eller mindre viktig.
Politiske rørsler som byggjer heile eksistensen sin på "nasjonal" demagogi
får meir eller mindre vind i segla.
I høve til Tyskland og det tredje riket må ein ikkje gløyme den økonomiske
krisa frå 1929 av, heller ikkje dei politiske problema under
Weimar-republikken. Det fanst eit vell av materielle årsaker, og historiske
og nasjonale fenomen som høyrer til "overbygninga" og som ein må ta med i
reiknestykket.
>Poenget er: _Hvorfor_ foretok England seg ikke noe mot remilitariseringa av
>Rhinland? Anschluss? Sudetenland? Tjekko? At opposisjonen kom i KZ-leire?
>Krystallnatta? Svaret ligger i svaret på følgende spørsmål: Hvorfor foretar
>USA osv. seg intet mot Kinas undertrykkelse i Tibet? Tyrkia i Kurdistan?
>Indonesia i Øst-Timor?
England/Frankrike handla ut frå nasjonale og strategiske interesser, då som
no. Nokre forstod faren for tysk overherredømme i Europa, men det blei ført
ein vaklande politikk i høve til dette. Det var divergerande syn
på den tyske ekspansjonismen, like til eit punkt då politikken til Hitler
var klår og tydeleg for alle. Ein forstod til slutt at Münchenforliket var
ei ei blindgate, og den fraksjonen som ville straffe, vann over dei som berre
var pragmatisk ettergivne.
Om ein har litt velvilje, kan ein sjå parallellar i høve til situasjonen på
Balkan dei siste åra. Ein kan ikkje samanlikne Serbia med Tyskland, og
heller ikkje direkte samanlikne to epokar. Men det er det vel heller ingen
som har gjort. I alle fall ikkje eg.
Det finst ikkje lite kynisme i haldninga til dei som i dag skrik opp om
"imperialistisk krig" på Balkan, for konsekvensane av denne mekaniske
tenkjinga og historieforståinga blir forkasteleg. Historie og politikk er
mykje meir komplisert og subtilt enn som så. Når nasjonale og strategiske
interesser til stormakter fell saman med humanitære tiltak som det hastar
med, i dette tilfellet forsvar av det kosovoalbanske folket mot fascistisk
undertrykkjing, ser eg det som ei plikt å stø denne politikken. Eg ville
gjort det same om det blei gripe inn i Tibet, Kurdistan, Aust-Timor, Rwanda,
Congo/Brazzaville, Angola, Sierra Leone osb. Det vil sjølvsagt ikkje seia at
eg støttar politikken til USA/Nato/EU i alle samanhengar. Dette siste byrjar
eg å bli lei av å leggje til kvar gong, men slik er det når ein ikkje høyrer
til kobbelet av gjøyande, "rettenkjande sosialistar".
Oddmund Garvik