Ekeland skriv:
"- AKP trengte ikke å si hverken "full tillitt" eller "null tillit", de
kunne rett og slett ha åpna for en omfattende diskusjon om "veien fram for
KK", om innholdet, om aksjefordelinga, om forholdet mellom KK og RV og SV."
Nei, det kunne ikkje AKP. AKP-leiinga hadde ikkje full handlefridom - men
måtte halda seg innanfor det handlingsrommet som var gjeve av
landsmøtevedtak. Det er mogleg Ekeland meiner valde leiingar skal stå fritt
til å gjera det dei synest til ei kvar tid - det er ikkje det eg meiner med
demokrati.
Når det gjeld spørsmålet om tillit, kom dette som eit krav om avklaring frå
redaksjonen. Dei formelle spelereglane for maktkampen var - sjølvsagt nokså
ironisk - gjeve av aksjelova og redaktørplakaten. Og i den samanhengen må
eit styre som har ansvar for situasjonen avklara eit tillitstilhøve. Heilt
enkelt: Dei må seia om dei har tillit eller ikkje - og i etterkant stå ved
dei har sagt. Det er det som ligg i formelt ansvar. Dette har ikkje med at
ein er "formal-byråkratisk" å gjera, men at spelereglane for maktkampen
formelt var akkurat dei same som i næringsliv elles (aksjelov,
redaktørplakat og vedtekter).
- Diskusjonen om tendensfridom, den himmelske freds plass og Berlinmuren går
eg ikkje meir inn i - etter mitt skjøn er dette ein teologisk diskusjon som
i prinsippet er av same slag som diskusjonen om Kristi to naturar
(menneskeleg og gudommeleg). Det er ikkje det at eg oppfattar slike
diskusjonar som uvesentlege (diskusjonen om Kristi to naturar er svært
viktig som utgangspunkt for vestleg idehistorie, og er saman med kyrkja sitt
spesielle tilhøve til statsmakta - "gje keisaren det keisarens er, og Gud
det Guds er" - fundamentalt for utviklinga av samfunnet vårt). Men eg
ynskjer ikkje å ta slike diskusjonar innanfor råmer eg oppfattar som grovt
villeiande.
Vidare: "Jeg klarte å skrive et opprop i forbindelse med problemene i KK,
hva skreiv
du offentlig om nødvendigheten av brudd med KKP fra midten av åttitallet?
Eller var ikke spørsmålet så viktig at en kunne gå offentlig ut med det?
Burde det kanskje vært en offentlig diskusjon mellom ulike tendenser i AKP
- slik bolsjevikene hadde da partiet var dynamisk og revolusjonært?"
Nei, eg kan ikkje måla meg med Ekeland når det gjeld å vera flink i å delta
i offentleg holmgang. På det tidspunktet arbeidde eg i stor grad gjennom
studentorganisasjonen til AKP (NKS). NKS gjorde fleire vedtak dei ein kravde
brot med KKP. På dette tidspunktet var vel ikkje Klassekampen alt for ivrig
etter å trykka vedtak frå NKS, eg minnest ikkje kor mange av dei som kom i
avisa. Eg meinte den gongen at det arbeidet eg gjorde i andre organisasjonar
og rørsler (målrørla o.a.) var viktigare enn det som eg meinte (og meiner)
var sekterisk grenseoppgang for spesielt interesserte. Noko valdsam energi
la eg ikkje i "oppgjeret med KKP" - vi formulerte ein kritikk, og oppmoda
AKP om å bryta banda. Elles deltok eg i nokre "kameratslege" diskusjonar med
folk som representerte partiet i spørsmålet.
Ekeland klarte å skriva eit opprom i samband med vanskane i KK. Diverre eit
opprop som gav uttrykk for ein venstresekterisk og dogmatisk kritikk av
kulturprofilen til KK. "Taktisk" bidro sjølvsagt oppropet til å skjerpa
"beleiringstilstanden" kring den gamle redaksjonen. Samstundes var det eit
bidrag til å dra frontlinene nokså uheldig på eit viktig tidspunkt i
prosessen, og eg skreiv sjølvsagt aldri under (men gjekk heller ikkje
offentleg ut mot oppropet, avdi eg ikkje ynskte å stø kulturredaktøren).
Til slutt: "er det ikke et minstekrav til et kommunistisk parti at det
formulerer en
offentlig kritikk? At det førsøker en diskusjon - at det påpeker at
borgerligbyråkratiske krav om "full tillitt" - er blårussmanerer og som er
helt fremmed for diskusjoner blant kamerater på venstresida?"
Nei, kravet om å avklara tillitstilhøvet er ikkje "borgarlegbyråkratisk",
det er eit krav formulert innanfor dei formelle spelereglane som faktisk låg
til grunn då konflikten opna seg. Om vi utvidar diskusjonen - eg trur ikkje
eg kjem til å følgja opp - meiner eg det er meir enn god grunn til å
kritisera AKP sitt eigarskap frå slutten av åttitalet. Det var passivt, og
nostalgisk: Ein heldt på illusjonen om ein dominerande eigarposisjon som
gjorde det umogleg for partiet som parti å koma med ein offentleg kritikk av
innhaldet i avisa ("Partidiktat" - sa Selsjord). Difor var avstanden mellom
røynlege og formelle maktstrukturar maksimalt stor då det sprakk.
I motsetnad til Ekeland trur eg ikkje på slikt som "herredømefri
kommunikasjon" - eg meiner det er eit like metafysisk omgrep som "heilag
ande". Makt og makttilhøve er grunnvilkår for menneskeleg eksistens. Du kan
endra makttilhøve - men du kan ikkje nå eit endepunkt der spelet mellom
menneske om makt over eksistensvilkåra tek slutt. Idear om slike endepunkt
meiner eg er messianske, og til dels skadelege. Eg er samd med Ekeland eit
stykke på veg når det gjeld kritikken av den kommunistiske tradisjonen. Men
eg deler ikkje hans optimisme når det gjeld at svara er "enkle", og knytt
til tendensfridom, opne diskusjonar og liknande. Så lenge vi er fundamentalt
usamde her, vil slike diskusjonar tendera i retning av (stadig like
aktuelle - alltid og overalt)diskusjonar om "stalinisme" og Ekelands sitt
glimrande alternativ.
Og då kan ein gjera som mannen, og svara "økseskaft". Eller ein kan som
forkynnaren seia: Det finst ei tid for å teia, og ei tid for å tala. Og i
denne diskusjonen er det vel for min del tid for å teia. Så overlet eg det
siste overtydande innlegget til Ekeland, i tilfelle nokon skulle vera i tvil
om fasit.
Hans Olav Brendberg, Hitra
This archive was generated by hypermail 2.1.2 : 11-07-02 MET DST