Ironi eller hets mot eldre kvinner?
Olav Randen (boksmia@online.no)
Thu, 3 Dec 1998 09:28:48 -0800
"Å lese ansikter kan spare en for den uendeligt kjedsommelige gjennomlesning
av statsbudsjettet eller "debatten" om samme. Den som ser ansiktene og
forstår dem, forstår umiddelbart at herfra skal en hverken vente seg noe
nytt eller noe godt, men bare planlegging av egne karrierer, pensjonspoeng
og retrettposter".
Dette skriv altså Karsten Vedel Johansen. Det er forma som eit åtak på
justisminister Aud-Inger Aure. "At akkurat hun bærer dette navnet må være en
av de groveste fornærmelsene dette velsmakende og fine fiskeslaget er blitt
utsatt for gjennom historien. Hennes ansiktsuttrykk og hele fremtoning leder
tanken til helt andre fiskesorter, hvis navn jeg skal være så taktfull ikke
å gå nærmere inn på her."
Hadde han skrive slik om ministeren hadde sett ut som Spice Girls-jentene?
Hadde han skrive slik om dama hadde brukt feittsuging og kirurgiske inngrep
og pudder og kremar for å tilfredsstille samfunnets ideal om kvinners
utsjånad? Hadde han skrive slik om ho hadde prøvt å skjule sitt rurale
opphav og snakka like fint som Gro Harlem Brundtland og Kaci Kullman Five?
Eg trur ikkje det. Eg opplever det slik at KVJ anten prøver å fri til vårt
samfunns forakt for eldre kvinner og for kroppsleg forandring og for vanlege
folks tale eller sjølv ligg under for denne forakten.
Aud-Inger Aure er, les eg i Hvem Hva Hvor, fødd i 1942 og altså 56 år
gammal. Ho høyrer til ei menneskegruppe som blir sett på som avleggse, dei
halvgamle og gamle kjerringane. Dei som er ferdige med klimakteriet og skal
døy unna for å gi plass til dei unge og vakre og vevre. Dei som ikkje har
nokon plass i politikken eller i anna samfunnsliv. Dei som blir stengde ute
frå yrkeslivet og oppmoda om å førtidspensjonere seg. Og når dei besøker
legen etter oppmoding frå personalsjefen, blir dei proppa fulle med kortison
same om dei har kroppslege sjukdomar eller ikkje. For det skal altså ryddast
plass for andre.
Eg kjenner ikkje Aure og har ikkje særleg respekt for henne som politikar.
Men eg har stor respekt for den alders- og kjønnsgruppa ho er ein del av.
For halvgamle og gamle kjerringar er den mest innsiktsfulle menneskegruppa
vi har. Dersom eg får noko eg skal ha sagt i det sosialistiske Noreg, vil
eit av mine hovudpoeng vere at desse skal vere overrepresenterte i regjering
og andre viktige avgjerdsorgan i landet.
Difor er ikkje uthenginga frå KVJ satire a la Hallo i uken og Egentlig. Dei
greier vanlegvis å hengje ut politikk og ikkje personar. Det er plump hets
bygt på samfunnets rådande fordommar. I tillegg til at det hengjer ut ikkje
berre ein enkeltperson, men ei stor gruppe menneske, står slik hets i vegen
for ei sakleg vurdering av ministeren sitt arbeid.
La meg gjere det tydeleg med å bruke metoden på ein annan person. Helst
ville eg ha brukt KVJ, men eg kjenner han ikkje og veit ikkje korleis fyren
ser ut. Men av dei innlegga eg har lese av han på dette forumet, finn eg at
han har ei nesten grenselaus beundring for Georg Johannesen:
I bokhylla har eg "Om den norske skrivemåten" av GJ. På baksida er det eit
portrett av forfattaren. Med skråstilte, plirande auge, eit flakkande blikk,
uryddig skjegg og ein ørliten, grå hårvekst liknar han mest på ein kobbe.
Ikkje dei nyfødde med mjuk fosterpels, men dei gamle, dvaske og stygge. Dei
som ikkje ein gong Greenpeace reagerer på at hakapiken blir hogt i. Eg treng
ikkje ta meg tid til å lese boka, det er nok å sjå på biletet og å forstå
andlet. Herifrå kan ein ikkje vente noko nytt.
Eller med orda til KVJ:
"Å lese ansikter kan spare en for den uendeligt kjedsommelige gjennomlesning
av statsbudsjettet eller "debatten" om samme. Den som ser ansiktene og
forstår dem, forstår umiddelbart at herfra skal en hverken vente seg noe
nytt eller noe godt, men bare planlegging av egne karrierer, pensjonspoeng
og retrettposter".
Er dette morosamt, ironisk og satirisk? Er det uttrykk for ein forståeleg,
menneskeleg frustrasjon som vi bør sleppe ut? Er det fnugg av sanning i det?
Nei, det er sjølvsagt berre vas, same om det gjeld Aud-Inger Aure eller
Georg Johannesen.
For ordens skuld: Eg set stor pris på Johannesen, og for det om passbiletet
bakpå "Om den norske skrivemåten" faktisk er nokolunde korrekt skildra i det
overståande, minnest eg han som ein normalt intelligent utsjåande person.
Olav Randen